NECİP FAZIL KISAKÜREK

Necip Fazıl Kısakürek: Hayatı, Eserleri ve Düşünce Dünyası

Giriş

Necip Fazıl Kısakürek, 20. yüzyıl Türk edebiyatının ve düşünce dünyasının en önemli isimlerinden biridir. Şair, yazar, düşünür ve tiyatrocu olarak farklı alanlarda eserler veren Kısakürek, özellikle mistik ve metafizik temalarıyla tanınır. Onun hayatı ve eserleri, Türkiye’nin kültürel ve sosyal dönüşümlerini anlamak açısından büyük önem taşır.

1. Çocukluk ve Aile Hayatı

1.1. Doğumu ve Ailesi

Necip Fazıl Kısakürek, 26 Mayıs 1904 tarihinde İstanbul’da dünyaya geldi. Babası Abdülbaki Fazıl Bey, hukukçu ve aynı zamanda Mahkeme-i Temyiz üyelerinden biriydi. Annesi Mediha Hanım ise devrin seçkin ailelerinden birine mensuptu. Ailesi, kültürel ve entelektüel birikimi yüksek bir çevreden geliyordu, bu da Necip Fazıl’ın eğitimine ve sanat anlayışına yansıdı.

1.2. Çocukluk Yılları ve İlk Eğitim

Necip Fazıl, çocukluk yıllarında dedesi Maraşlı Kısakürekzade Mehmet Hilmi Efendi’nin etkisi altında kaldı. İlk eğitimini Fransız ve Amerikan okullarında aldı. Daha sonra İstanbul Büyük Reşit Paşa Numune Mektebi ve Bahriye Mektebi’nde (Deniz Harp Okulu) öğrenim gördü. Bu okullarda aldığı disiplinli eğitim, onun kişiliğinin şekillenmesinde etkili oldu.

2. Eğitim Hayatı

2.1. Bahriye Mektebi Yılları

Necip Fazıl, 1916 yılında Bahriye Mektebi’ne girdi. Burada ünlü şair Yahya Kemal Beyatlı ve dönemin önemli düşünürlerinden Hamdullah Suphi Tanrıöver gibi isimlerden ders aldı. Edebiyata olan ilgisi bu yıllarda belirginleşti ve ilk şiirlerini yazmaya başladı.

2.2. Darülfünun ve Yüksek Öğrenim

1921 yılında Bahriye Mektebi’nden ayrılarak Darülfünun’un (İstanbul Üniversitesi) Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’ne kaydoldu. Ancak eğitimini tamamlamadan 1924 yılında Paris’e Sorbonne Üniversitesi’ne gönderildi. Burada felsefe ve psikoloji alanlarında dersler aldı, ancak Paris’teki bohem hayat ve maddi sorunlar nedeniyle eğitimini tamamlayamadan Türkiye’ye döndü.

3. Edebi Kariyeri ve İlk Eserleri

3.1. İlk Şiirleri ve Tanınması

Necip Fazıl’ın ilk şiiri “Kitabe” 1923 yılında “Yeni Mecmua” dergisinde yayımlandı. Şiirlerindeki özgün dil ve mistik temalar, edebiyat çevrelerinde dikkat çekti. 1925 yılında ilk şiir kitabı “Örümcek Ağı” yayımlandı. Bunu 1928’de “Kaldırımlar” ve 1932’de “Ben ve Ötesi” izledi. “Kaldırımlar” şiiriyle geniş bir okuyucu kitlesine ulaştı ve “Kaldırımlar Şairi” olarak anılmaya başladı.

3.2. Dergi ve Gazete Çalışmaları

Necip Fazıl, edebiyat kariyeri boyunca çeşitli dergi ve gazetelerde yazılar yazdı. “Ağaç” dergisini çıkararak genç şair ve yazarlara destek oldu. Ayrıca “Haber” ve “Son Posta” gibi gazetelerde çalıştı. Yazılarında edebi eleştiriler, felsefi düşünceler ve toplumsal meselelere yer verdi.

4. Düşünce Dünyasının Değişimi ve Tasavvufla Tanışması

4.1. Abdülhakim Arvasi ile Tanışma

1934 yılında Nakşibendi tarikatının önemli isimlerinden Abdülhakim Arvasi ile tanıştı. Bu tanışma, Necip Fazıl’ın hayatında bir dönüm noktası oldu. Tasavvufa yönelerek eserlerinde mistik ve metafizik temaları daha yoğun işlemeye başladı. Bu dönemden sonra yazdığı eserlerde dini ve tasavvufi düşünceler belirgin bir şekilde yer aldı.

4.2. İç Dünyasındaki Değişim

Tasavvufla tanışması, Necip Fazıl’ın hayat felsefesini ve dünya görüşünü derinden etkiledi. Eserlerinde insanın iç dünyasını, varoluşunu ve Allah ile olan ilişkisini sorgulamaya başladı. Bu dönem, onun edebi ve düşünsel olgunluğa eriştiği bir süreç olarak kabul edilir.

5. Büyük Doğu Dergisi ve Hareketi

5.1. Derginin Kuruluşu ve Amaçları

Necip Fazıl, 1943 yılında “Büyük Doğu” dergisini kurdu. Dergi, İslamcı ve milliyetçi düşüncelerin savunulduğu, edebiyat ve fikir yazılarının yer aldığı bir platform oldu. Büyük Doğu, sadece bir dergi değil, aynı zamanda bir düşünce hareketi olarak da etkili oldu.

5.2. Yayın Hayatı ve Etkileri

Büyük Doğu dergisi, yayın hayatı boyunca çeşitli baskılar ve kapatmalarla karşılaştı. Ancak Necip Fazıl, dergiyi farklı isimler altında ve farklı dönemlerde yayınlamaya devam etti. Dergi, genç nesiller üzerinde büyük bir etki bıraktı ve İslamcı düşüncenin yayılmasında önemli bir rol oynadı.

6. Eserleri ve Edebi Mirası

6.1. Şiirleri

Necip Fazıl’ın şiirleri, Türk edebiyatının önemli bir parçasıdır. Şiirlerinde mistisizm, metafizik, ölüm ve varoluş gibi temaları işledi. Önemli şiir kitapları arasında şunlar bulunur:

• Örümcek Ağı (1925)
• Kaldırımlar (1928)
• Ben ve Ötesi (1932)
• Sonsuzluk Kervanı (1955)
• Çile (1962)

6.2. Tiyatro Eserleri

Necip Fazıl, tiyatro alanında da önemli eserler verdi. Oyunları genellikle ahlaki ve dini temaları işler. Önemli tiyatro eserleri şunlardır:

• Tohum (1935)
• Bir Adam Yaratmak (1938)
• Künye (1938)
• Sabır Taşı (1940)
• Reis Bey (1964)
• Para (1942)

6.3. Roman ve Hikayeleri

• Aynadaki Yalan (1980)
• Kafa Kağıdı (1984)

6.4. Fikir ve Deneme Eserleri

Necip Fazıl, düşünce dünyasını yansıtan birçok eser kaleme aldı:

• İdeolocya Örgüsü (1968)
• Bâbıâli (1975)
• O ve Ben (1974)
• Çerçeve (1940-1943)

7. Siyasi Hayatı ve Davaları

7.1. Siyasi Görüşleri ve Etkileri

Necip Fazıl, eserleri ve yazılarıyla dönemin siyasi ve sosyal meselelerine sıkça değindi. Cumhuriyet döneminin bazı uygulamalarını eleştirdi ve İslami değerlerin yeniden canlandırılması gerektiğini savundu. Bu görüşleri nedeniyle çeşitli dönemlerde hükümet ve resmi makamlarla sorunlar yaşadı.

7.2. Yargılanmalar ve Hapis Cezaları

Yazıları ve konuşmaları nedeniyle defalarca yargılandı ve hapis cezalarına çarptırıldı. Özellikle “Büyük Doğu” dergisindeki yazıları nedeniyle sık sık mahkemeye çıktı. Ancak bu baskılar, onun fikirlerini savunmaktan alıkoymadı.

8. Son Yılları ve Vefatı

8.1. Yaşlılık Dönemi ve Hastalıkları

Necip Fazıl, hayatının son yıllarında çeşitli sağlık sorunları yaşadı. Ancak yazmaya ve konuşmalarına devam etti. Türkiye’nin farklı şehirlerinde konferanslar vererek genç nesillere düşüncelerini aktarmaya çalıştı.

8.2. Vefatı ve Cenazesi

25 Mayıs 1983 tarihinde İstanbul’da vefat etti. Cenazesi, büyük bir kalabalığın katılımıyla Eyüp Sultan Mezarlığı’na defnedildi. Vefatı, edebiyat ve düşünce dünyasında büyük bir üzüntüyle karşılandı.

9. Düşünceleri ve Etkileri

9.1. İslami Düşünce ve Tasavvuf

Necip Fazıl, İslami düşüncenin ve tasavvufun modern dünyada yeniden yorumlanması gerektiğini savundu. Eserlerinde İslam’ın evrensel mesajını ve insanın Allah ile olan ilişkisini derinlemesine işledi.

9.2. Gençlik ve Eğitim

Genç neslin milli ve manevi değerlere bağlı olarak yetiştirilmesi gerektiğini düşünüyordu. Eğitim sisteminin bu doğrultuda yeniden yapılandırılması gerektiğini savundu.

9.3. Batı ve Doğu İlişkisi

Batı medeniyetinin maddi ilerlemelerini takdir etmekle birlikte, manevi anlamda yetersiz olduğunu düşünüyordu. Doğu’nun ise manevi zenginliğini koruyarak maddi ilerlemeyi yakalaması gerektiğini savundu.

10. Mirası ve Anılması

10.1. Kültürel Etkisi

Necip Fazıl Kısakürek, Türk edebiyatı ve düşünce dünyasında derin izler bırakmıştır. Şiirleri, tiyatro eserleri ve fikir yazıları hala okunmakta ve üzerine çalışmalar yapılmaktadır.

10.2. Vakıflar ve Enstitüler

Adına kurulan vakıflar ve enstitüler aracılığıyla eserleri ve düşünceleri yeni nesillere aktarılmaktadır. Necip Fazıl Kısakürek Kültür ve Araştırma Vakfı, bu alanda önemli çalışmalar yapmaktadır.

10.3. Ödüller ve Anma Etkinlikleri

Her yıl düzenlenen “Necip Fazıl Ödülleri” ile edebiyat ve sanat alanında başarılı isimler ödüllendirilmektedir. Ayrıca çeşitli etkinliklerle anısı yaşatılmaktadır.

Sonuç

Necip Fazıl Kısakürek, hayatı boyunca düşünceleri ve eserleriyle Türk edebiyatına ve düşünce dünyasına yön vermiştir. Onun mistik ve metafizik temaları işleyen eserleri, insanın varoluşunu ve iç dünyasını derinlemesine sorgular. Düşünceleri ve eserleri, günümüzde de önemini korumakta ve yeni nesillere ilham kaynağı olmaktadır. Onu anlamak ve anlatmak, Türk kültür ve edebiyat tarihinin önemli bir bölümünü anlamaktır.