ALINTI KELİMELERİN YAZILIŞI VE YAZIM KURALLARI

Alıntı kelimelerin yazılışı konusunda dikkatli olmak, dilimizin doğru ve etkili kullanılmasını sağlar. Yabancı kelimelerin Türkçeye uyarlanması sırasında telaffuz ve yazım kurallarına uygun hareket etmek önemlidir. Dilimizi korumak ve zenginleştirmek adına, mümkün olduğunca Türkçe karşılıkları kullanmaya özen göstermeliyiz…

Türkçe, tarih boyunca farklı kültür ve dillerle etkileşim içinde olmuş, bu sayede zengin bir kelime hazinesine sahip olmuştur. Özellikle Batı dillerinden ve komşu coğrafyalardan alınan kelimeler, dilimizin ifade gücünü artırırken, yazım kuralları açısından da dikkat edilmesi gereken bazı noktaları beraberinde getirmiştir. Alıntı kelimelerin doğru yazılışı, hem dilin anlaşılırlığı hem de yazılı iletişimde birlik sağlanması açısından büyük önem taşır. Bu makalede, alıntı kelimelerin yazılışlarıyla ilgili kuralları detaylı bir şekilde inceleyecek ve örneklerle pekiştireceğiz.

1. Çift Ünsüz Harfle Başlayan Kelimeler

Batı kökenli ve çift ünsüz harfle başlayan kelimeler, ünsüzler arasına ünlü harf eklenmeden yazılır.

Örnekler:

• Gram
• Gramer
• Grup
• Kral
• Kredi
• Kritik
• Plan
• Pratik
• Problem
• Profesör
• Program
• Proje
• Propaganda
• Protein
• Prova
• Psikoloji
• Slogan
• Spor
• Staj
• Stil
• Stüdyo
• Trafik
• Tren
• TripTik

Açıklama:

• “Psikoloji” kelimesinde “ps” harfleri yan yana gelir ve araya ünlü eklenmez.
• “Stil” ve “staj” kelimeleri de aynı şekilde ünlü harf eklenmeden yazılır.

Bazı kelimelerde ise ünsüzler arasına ünlü harf eklenir ve bu ünlü hem söylenişte hem de yazılışta gösterilir.

Örnekler:

• İskarpin
• İskele
• İskelet
• İstasyon
• İstatistik
• Kulüp

Açıklama:

• “İstasyon” kelimesinde baştaki “i” ünlüsü telaffuzu kolaylaştırmak için eklenmiştir.
• “Kulüp” kelimesinde ünsüzler arasında ünlü harf bulunur.

2. Yan Yana İki veya Daha Fazla Ünsüz Bulunan Kelimeler

Batı kökenli kelimelerde, içinde yan yana iki veya daha fazla ünsüz bulunan kelimeler ünsüzler arasına ünlü harf eklenmeden yazılır.

Örnekler:

• Alafranga
• Apartman
• Biyografi
• Elektrik
• Gangster
• Kilogram
• Orkestra
• Paragraf
• Telgraf
• Konstrüksiyon
• Konstüktif

Açıklama:

• “Elektrik” kelimesinde “ktr” ünsüzleri yan yana gelir.
• “Orkestra” kelimesinde “str” ünsüzleri ardışık olarak bulunur.

3. İki Ünsüzle Biten Kelimeler

Batı kökenli ve iki ünsüzle biten kelimeler, ünsüzler arasına ünlü eklenmeden yazılır.

Örnekler:

• Film
• Form
• Lüks
• Modern
• Natürmort
• Psikiyatr
• Seks
• Slayt
• Teyp
• Teknik
• Bank
• Park
• Kamp
• Kart
• Sistem

Açıklama:

• “Film” ve “form” kelimeleri “l-m” ve “r-m” ünsüzleriyle biter.
• “Lüks” kelimesinde “k-s” ünsüzleri yan yana gelir.

4. “G” Ünsüzünün Yazılışı

Batı kökenli kelimelerin içinde ve sonunda bulunan “g” ünsüzleri korunarak yazılır.

Örnekler:

• Biyografi
• Diyagram
• Dogma
• Magma
• Paragraf
• Program
• Arkeolog
• Demagog
• Diyalog
• Filolog
• Jeolog
• Katalog
• Monolog
• Psikolog

Açıklama:

• “Program” ve “paragraf” kelimelerinde “g” ünsüzü korunmuştur.
• “Psikolog” ve “jeolog” kelimeleri “g” ile biter.

Ancak “fotoğraf” ve “topoğraf” kelimelerinde “g” harfi “ğ”ye dönüşür.

Örnekler:

• Fotoğraf
• Topoğraf

5. Özgün Biçimleriyle Yazılan Kelimeler

Bazı durumlarda, Batı kökenli kelimeler özgün biçimleriyle yazılır.

A. Bilim, Sanat ve Uzmanlık Dallarında Kullanılan Terimler

Bu terimler, genellikle özgün yazılışlarıyla kullanılır.

Örnekler:

• Andante (Müzik)
• Cuprum (Kimya)
• Eros (Mitoloji)
• Quercus (Botanik)
• Terminus technicus (Teknik terim)
• Allegro (Müzik)
• Fortissimo (Müzik)

B. Latin Yazı Sistemini Kullanan Dillerden Alınan Deyim ve Sözler

Bu ifadeler, orijinal halleriyle yazılır.

Örnekler:

• Veni, vidi, vici (Geldim, gördüm, yendim.)
• Carpe diem (Günü yaşa.)
• To be or not to be (Olmak ya da olmamak.)
• L’art pour l’art (Sanat sanat içindir.)
• L’état c’est moi (Devlet benim.)
• Persona non grata (İstenmeyen kişi)
• C’est la vie (Hayat böyle.)

Açıklama:

• “To be or not to be” ifadesi, Shakespeare’in ünlü eserinden alınmıştır.
• “Carpe diem” Latince bir deyim olup, Türkçede de bu şekilde kullanılır.

6. Telaffuz Kolaylığı İçin Eklenen Ünlüler

Bazı alıntı kelimelerde, telaffuzu kolaylaştırmak amacıyla ünsüzler arasına veya kelime başına ünlü harfler eklenmiştir.

Örnekler:

• İskandinav
• İspanyol
• İskonto
• İstiklal
• İstatistik
• İstanbul

Açıklama:

• “İskonto” kelimesi, İngilizce “discount” kelimesinden alınmış olup, başa “i” ünlüsü eklenmiştir.
• “İstiklal” kelimesi Arapça kökenlidir ve baştaki “i” ünlüsü ile telaffuzu kolaylaştırılmıştır.

7. Türkçeye Uyarlanmış Yabancı Kelimeler

Bazı yabancı kelimeler, Türkçe ses uyumuna ve telaffuzuna göre uyarlanmıştır.

Örnekler:

• Şoför (Fransızca “chauffeur”)
• Garaj (Fransızca “garage”)
• Komiser (Fransızca “commissaire”)
• Müze (Fransızca “musée”)
• Ofis (İngilizce “office”)
• Restoran (Fransızca “restaurant”)
• Taksi (Fransızca “taxi”)
• Sosyal (Fransızca “social”)

Açıklama:

• “Şoför” kelimesi, Türkçede “ş” sesiyle başlamaktadır.
• “Restoran” kelimesi, telaffuzu kolaylaştırmak için uyarlanmıştır.

8. Yabancı Kelimelerin Türkçe Karşılıkları

Dilimizde, yabancı kökenli kelimelerin Türkçe karşılıklarını kullanmak dilimizin zenginliğini korur.

Örnekler:

• Müzik yerine Musiki (Eski Türkçe)
• Eğitim yerine Talim
• Öğretim yerine Terbiye
• Bilet yerine Giriş Kartı
• Organizasyon yerine Düzenleme
• Dekorasyon yerine Süsleme
• Fonksiyon yerine İşlev

Açıklama:

• “İşlev” kelimesi, “fonksiyon” kelimesinin Türkçe karşılığıdır.
• “Düzenleme”, “organizasyon” kelimesinin yerine kullanılabilir.

9. Kısaltmalar ve Sembollerin Yazılışı

Uluslararası kabul görmüş kısaltmalar ve semboller, genellikle orijinal halleriyle kullanılır.

Örnekler:

• kg (kilogram)
• cm (santimetre)
• km (kilometre)
• mm (milimetre)
• Hz (Hertz)
• USB (Universal Serial Bus)
• DNA (Deoksiribonükleik Asit)
• Wi-Fi (Wireless Fidelity)

Açıklama:

• “DNA” ve “Wi-Fi” gibi kısaltmalar, uluslararası standartlarda kullanılır.
• Ölçü birimlerinin kısaltmaları orijinal halleriyle yazılır ve noktalamadan kullanılır.

10. Yabancı Özel İsimlerin Yazılışı

Yabancı özel isimler, genellikle orijinal yazılışlarıyla korunur.

Örnekler:

• Shakespeare
• Goethe
• Mozart
• Descartes
• Freud
• Einstein
• Newton

Açıklama:

• “Shakespeare” adı, İngilizce orijinal yazılışıyla kullanılır.
• “Goethe” Alman yazarın adıdır ve özgün yazılışı korunur.

Sonuç ve Öneriler

Alıntı kelimelerin yazılışı konusunda dikkatli olmak, dilimizin doğru ve etkili kullanılmasını sağlar. Yabancı kelimelerin Türkçeye uyarlanması sırasında telaffuz ve yazım kurallarına uygun hareket etmek önemlidir. Dilimizi korumak ve zenginleştirmek adına, mümkün olduğunca Türkçe karşılıkları kullanmaya özen göstermeliyiz.

Tavsiyeler:

1. Yazım Kılavuzunu Kullanın: Türk Dil Kurumu’nun güncel yazım kılavuzunu düzenli olarak inceleyin.
2. Kelime Kökenlerini Araştırın: Öğrendiğiniz yeni kelimelerin kökenlerini ve doğru yazılışlarını araştırın.
3. Okuma Alışkanlığı Edinin: Farklı kaynaklardan okumalar yaparak kelimelerin yazılışlarını gözlemleyin.
4. Sözlük Kullanın: Emin olmadığınız kelimelerin yazılışlarını sözlüklerden kontrol edin.
5. Türkçe Karşılıkları Tercih Edin: Mümkün olduğunca yabancı kelimelerin Türkçe karşılıklarını kullanarak dilimizin zenginliğine katkıda bulunun.

Lütfen Dikkat! Sitemizi kaynak göstermeden kesinlikle alıntı yapmayınız!!!

• 
  FİİL ÇEKİMİ İLE İLGİLİ YAZILIŞLAR
  Türkçemiz, sondan eklemeli yapısıyla zengin ve dinamik bir dildir. Ancak bu yapı özellikle fiil çekimi konusunda konuşma dilinin (söyleyiş) ve yazı dilinin (yazılış) birbirinden farklılaşmasına neden olabilirmektedir.…
• 
  DEYİMLERİN YAZILIŞI
  Deyimlerin yazılışı, Türkçe metin hazırlarken en sık karıştırılın dil bilgisi konularından biridir. Mesela “Göz atmak” mı yoksa “gözatmak” mı?, “Kulak asmak” mı yoksa “kulakasmak” mı?… Türkçemiz bu…
• 
  KÜÇÜK ÜNLÜ UYUMU (Düzlük-Yuvarlaklık Uyumu)
  Türkçe, ses bilgisi (fonetik) açısından dünyanın en zengin ve kurallı dillerinden biridir. Dilimizin bu ahenkli yapısının temel taşlarını da “ünlü uyumları” oluştururlar. Çoğumuz tarafından “Küçük Ünlü Uyumu”…
• 
  BÜYÜK ÜNLÜ UYUMU (Kalınlık-İncelik Uyumu)
  Türkçe, ses bilgisi (fonetik) açısından dünyanın en zengin ve kurallı dillerinden biridir. Dilimizin bu ahenkli yapısının temel taşlarını da “ünlü uyumları” oluştururlar. Çoğumuzun “Büyük Ünlü Uyumu” (kalınlık-incelik…
• 
  ÜNSÜZ TÜREMESİ (ÜNSÜZ İKİZLEŞMESİ)
  Güzel ve zengil Türkçemiz ses uyumları ve ses olayları bakımından dünyanın en zengin dillerinden biridir. Ve dilimizin bu ahenkli yapısını korumak ve doğru kullanmak hem yazılı hem…
• 
  ÜNLÜ DÜŞMESİ NEDİR? ÖRNEKLERLE DETAYLI ANLATIM
  Türkçe, yapısal olarak eklemeli bir dildir. Kelime köklerine veya gövdelerine getirilen ekler, kelimelerin anlamlarını veya cümle içindeki görevlerini değiştirir. Bu ekleme süreci sırasında, dilin akıcılığını ve fonetik…

• 
  ÖMER SEYFETTİN: HAYATI ve ESERLERİ
  Milli Edebiyat akımının öncülerinden biri olarak, dilin sadeleşmesine ve milli bilincin oluşmasına katkıda bulunan Ömer Seyfettin, hikâyeleriyle milli değerleri, toplumsal sorunları ve insan ilişkilerini ustalıkla işlemiştir. Hikâyelerinde…
• 
  RIFAT ILGAZ: HAYATI ve ESERLERİ
  Toplumsal sorunları mizahi ve eleştirel bir dille işlemiş, eserleriyle geniş kitlelere ulaşmıştır. Özellikle “Hababam Sınıfı” eseriyle geniş bir kitleye ulaşmış, mizahi ve eleştirel anlatımıyla tanınmıştır… Hayatı, Eserleri…
• 
  ÂŞIK VEYSEL: HAYATI ve ESERLERİ
  Sazı ve sözleriyle insanlara umut, sevgi ve birlik mesajları veren Âşık Veysel tarafından hayata aktarılan eserleri dinlemek ve okumak Anadolu’nun ruhunu ve insanının duygularını anlamak için önemli…
• 
  GÜLTEN DAYIOĞLU: HAYATI ve ESERLERİ
  Eserlerinde çocukların dünyasını, hayallerini ve sorunlarını işleyeren Gülten Dayıoğlu, onların kalbine dokunmuştur. Onun eserlerini okumak, çocukların dünyasını anlamak, hayal gücünü geliştirmek ve kültürel değerlerimizi tanımak için önemli…
• 
  TARIK BUĞRA: HAYATI ve ESERLERİ
  Eserlerinde tarihî, toplumsal ve bireysel temaları ustalıkla işleyen Tarık Buğra, Türk insanının ruhunu ve değerlerini yansıtmıştır. Onun eserlerini okumak Türkiye’nin tarihini, toplumsal yapısını ve insan psikolojisini anlamak…
• 
  TÜRK DÜNYASI ORTAK ALFABESİ KABUL EDİLDİ: 34 HARFLİ YENİ DÖNEM BAŞLIYOR
  Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) tarafından kurulan Türk Dünyası Ortak Alfabe Komisyonu, 34 harften oluşan Ortak Türk Alfabesi önerisi üzerinde uzlaşıya vardı. 9-11 Eylül tarihlerinde Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de…